Delta t

Astroloji programlarının yaygınlaşması 2000’li yıllarla beraber bir çok program astroloğu yarattı biliyorsunuz. Harita çıkartmayı tek tıkla yapabilmek dışında, bir pozisyonun başka astrologlarca yazılmış bir yorumuna kolayca ulaşabiliyorsunuz; eğer yabancı diliniz varsa.

Sembolizmi çok iyi kavrayamadan astrologluk yapmak çok da kötü bir şey değil, çünkü astroloji o kadar iyi işleyen bir sistemdir ki amatör bir astrolog bile forer efektinden faydalanmasa dahi % 60-70 civarında bir doğru tahmin oranını rahatlıkla yakalar.

Program astrologluğunun en önemli sakıncalarından birisi sembolizme hakim olamamanın yanısıra teknik bilgi eksikliğidir. Bu bilgi eksikliği genelde her alanda görülmesine rağmen işin teknik kısmındaki bilgi eksikliği daha baştan yanlış haritaya bakmak olduğundan oldukça sakıncalı. Elbette detaylarda sorun ortaya çıkmaktadır. Nadir de görülse bir burcun 29. derecesinde doğmuş birisine yada ülkeye rastlanırsa örneğin; günümüzde yükselen değişmekte ki bu yazıyı yazmamın sebebi de günümüzde delta t değerinin oldukça yüksek seviyeye ulaşması ve ilginç bir sebeple hala kullanıldığını göremememdir…

Astronomi ve matematiğe aşina olan astrologlar eskiden efemerislerde gök cisimlerinin pozisyonlarını doğru tespit etmek için öncelikle hemen sayfanın altındaki o senenin delta t değerine bakardı. Ve onu ilgili datanın zamanına ekler veya nadiren de çıkarırdı.

Günümüzde çoğu astroloji programı bu bilgiyi yardım bölümlerinde bile vermediği ve delta t değerini sayfanın hemen üstüne yazmadığı veya ilgi çekmeyecek biçimde yerleştirdiği için yeni astrologların çoğu delta t’yi bilmez ve kullanmaz.

Günümüzdeki astroloji programlarının hangi efemeris ve altyapıya dayandığı da pek bilinmediğinden veya ilgilenilmediğinden öyle hatalar yapılıyor ki bunların ilk ayaklarından birisi delta t.

Peki Nedir?

Gök cisimlerinin gelecekteki yerlerini matematik sayesinde biliyoruz. Bir efemeris gözleme değil matematiğe dayanır. Efemerislerde verilen gök cismi pozisyonlarının her birinin bir değişkeni vardır ki işte buna delta t diyoruz.

Hemen hemen her sene meydana gelen depremler, volkan patlamaları, Ay’ın sürekli olan çekim gücü yani gelgitler ve başka uzaysal etkenler sonucu, dünyanın kendi dönüş hızı, bizim zamanımıza bağlı olarak kısa aralıklarla hızlanır veya yavaşlar. Her sene bu değer saptanır ve açıklanır.

Delta t’nin hesaba katılmadığı bir haritayı yaz saati kullanılmamış bir haritaya benzetebiliriz. (ASC dereceleri zaten data lokasyonunun coğrafyasına aşina olmayan bir astrologun, program verisine güvenerek, yanlış ASC derecesine sahip olabilmesi gibi sadece teoride doğrudur. 1 dakikada almuten değişir, dodekatemoria değişir ve hatta nadir de olsa ASC bile değişir.)

Efemerisler basım tarihlerine kadar delta t denilen bu düzeltmeyi her sayfaya ayrı ayrı yazarlar. Her sene farklı rakam açıklandığı için efemerisin basım tarihinden sonraki tarihlerdeki delta t değerini göremezsiniz. (eskiden bunu takip etmek imkansız gibiydi şimdi internet sayesinde hayli kolay.) Harita çıkartmak isteyen bir astrolog da data zamanına bu değeri ekler veya çıkarır.

Astroloji programları, efemeris kullanmak durumunda olduğu ve efemerislerin hazırlanmaları da hayli zor olduğundan ve güncelleme sorunu gibi bazı sebeblerden dolayı bir horoskobu aslında tam doğru olarak önünüze sunmuyorlar. Astroloji öğrencilerine çok şaşırtıcı bir bilgi daha vereyim : Çıkardığınız haritalardaki ASC derecelerinin en az % 50’sinden fazlası yanlış. (Daha fazla bilgi bir başka yazıda.)

Uranyen bir teknoloji bilgininin, eşit şartlarda, Satürnyen İskenderiyeli Heron’un teknolojisini gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğini görmek isterdim doğrusu 🙂

Son olarak : Zamanımızda çoğu astroloji programı Swiss Efemeris kullanır ve Astrolog Devrim Yılmazer’in depremlerle ilgili örneklerinde de görebileceğiniz gibi exact anlar herbirinde farklıdır. Kökenleri ise 1997 senesine ait bir astronomi almanağıdır ve 1997 senesi ve sonrası delta t değerleri gerçek değerden farklı olabilir.

Not: Rektifikasyon zaten hali hazırda çalışan doğum saati ve dakikasını bulmak demek olduğundan, rektifikasyonlu bir harita için delta t eklenmesine veya çıkarılmasına gerek yoktur.