Prometheus’un Şekillendirdiği Gelecek: Zeus’un Sallanan Tahtı
For English version click here: The Future Forged by Prometheus Wavering Throne of Zeus
Prometheus 6. evin hakimidir ve özgür iradeyi sembolize eden bir Mars karakteridir.
Prometheus, Olimpos tanrılarından önce varolan Titan İapsotes’un oğullarından biridir. Zeus, titanlarla yaptığı savaşı kazanarak evreni kardeşleri arasında paylaştırır ve Prometheus’u zekasından ötürü Olimpos’a alır. Fakat Prometheus, despotluklarından ötürü Zeus’a kızmaktadır. Atalarının intikamını almak ister ve Zagreus’la titanların öldüğü balçıktan Athena ile birlikte ilk insanı yaratır. Çünkü Persophone’den olma öz oğlu Zagreus için Zeus daha önce “Benim bütün iktidarım, zenginliğim, kabiliyetim ve bilgim onun olsun” demiştir. İnsanlık böylece ileride Zeus’un egemenliğinin yerini alabilir. İlginçtir ki ilk insanın yaratılmasına yardım eden Athena için de benzer bir kehanet söz konusudur. Athena Zeus’un iktidarına son verecektir.
(Zeus, ilk eşi, bilgelik tanrıçası Metis’le birleştikten sonra, Uranos ile Gaia, ona doğacak bu çocuğun kendisini devireceği kehanetinde bulunur. Athena, doğmadan önce bu yüzden annesi Metis’le birlikte Zeus tarafından yutulmuş ve kafasından doğmuştur. Zeus Athena’nın istek ve arzularına çok karşı gelmez, zıtlaşmamaya çalışan bir görüntü sunar. Prometheus ile Athena’nın mitolojide bir birlikteliğini daha görürüz: Athena’nın doğumu. Metis’i yuttuktan sonra korkunç başağrıları çeken Zeus’a, aslında neden başağrısı çektiğini ve ne yapılması gerektiğini söyleyen kişidir Prometheus. Athena, Zeus’un kafasından doğduktan sonra, Prometheus zeka tanrıçasından, “uygar bir yaşam için” neler gerektiğini, özellikle ateşle simgeleşmiş mantık ve başkaldırının değerini öğrenmişti)
“Zagreus’la ilgili mitoloji: Zeus, kızkardeşi Demeter’e gönlünü kaptırdı ve onunla birlikte oldu. Bu beraberlikten Kore doğdu. Kore büyüyünce bu sefer Zeus kendi kızına aşık oldu. Bir gün onu ormanda yalnız başına otururken görmüş ve bir yılana dönüşüvermiş, Kore ile birlikte olmuş. Kore, Zagreus’a hamile kalmış. Zeus kendi oğlu Zagreus’u koruyup kollamaya başlamış. Ancak Hera, bu yasak aşkın meyvesinin yaşamasını istemiyormuş. Hera’nın kötü bir şey yapabileceğini bilen Zeus oğlunu saklamış. Zamanında kendisini koruyan Kuretlere mağaralarında emanet eder. Hera Titanlara Zagreus’u bulup öldürmelerini emreder. Titanlar her yerde Zagreus’u ararlar ve sonunda mağarada olduğunu öğrenirler. Ne var ki onu mağaradan çıkaramazlar. Bunun üzerine Titanlar mağaranın ağzına bir ayna yerleştirir. Aynanın ilginçliği Zagreus’u mağaradan dışarı çıkarır. Ve o anda Titanlar onun üzerine atlayarak paramparça yaparlar ve etlerini yerler. Geriye sadece kemikleri kalır. Tüm bu olanları gören Zeus öfkeden deliye döner ve şimşeklerini Titanların üstüne gönderir. Oracıkta Zagreus’un kemikleriyle birlikte Titanlar küle dönüşür. Zaman geçer ve yağmurlar yağar. Bir başka Titan Prometheus bu çamura şekil verir ve insan bedenini yaratır. Oradan geçmekte olan Athena bu çamura yaşam üfler. Böylece insan yaratılmış olur. Zagreus’un saflığı ve iyiliği, Titanların kötülüğü ve acımasızlığıyla. Yaratılışın her versiyonunda malzeme farklıdır. Fakat Athena’nın her şekilde buna katıldığı kesindir.”
Prometheus’un daha sonra insanlığın acizliğine acıdığı düşünülür. Halbuki o Zeus’un yıkımı için ateşe bir odun daha atmıştır. Ateşi Olimpos’tan çalar, insanlara verir.
Zeus, Kafkas Dağ’ında onu zincire vurur çünkü geleceği de görmektedir Prometheus, bu anlamda bu yetisiyle de Zeus’u tahtından etmek için gerekli gücü vardır ve onu tahtından atmak için olası tüm sebepleri de yaratmıştır. Bu yüzden Zeus ondan korkmaktadır. Hem kendisini devirebileceği insan ırkını yaratmak, hem de bu olayda kendisini devireceği kehaneti bulunan Athena’dan yardım almak, hem de tüm bunları geleceği gördüğü için yaptığını düşünmek… Zeus Kronos’u, Prometheus’un geleceği görme yeteneği olmasaydı tahtından edemeyeceğini bilmekteydi. Hephaistos tarafından yapılan bir outomat olan Kafkas kartalı, her gece Prometheus’un yeniden oluşan karaciğerini kemirir. Herkül onu kurtarır ve sonunda Zeus ise onu affeder. (Daha farklı bir yorum için yazıyı takip ediniz)
Prometheus sonraki dönem felsefesinde mitologlarca özgürlüğün, bilginin ve yüceltilmiş güçlere olan başkaldırının ve siyasi suçların simgesi oldu. Prometheus, Titanlar Savaşı’nda (Zeus-Kronos savaşı) Titanların yenileceğini önceden öngörerek saf değiştirmiş, fakat öyle görünüyor ki halen Titanlar tarafında daha gizlice yer almaktadır.
Felsefede, mitoslara karşı mantıksal yaklaşımların ve doğa filozofluğunun egemen olmasıyla artmış olan insanın önemi, Prometheus karakteriyle somutlaşır. Yunancada “math” kökündeki öğrenmek anlamının, varlığın sayılarla temellendirilebileceği görüşüyle türeyen matematik sözcüğünde temel olarak yer alması, mitoslardan mantığa (veya bilgiye) yönelmenin bir ifadesi olması bakımından birbiriyle oldukça ilişkidir. Varlığı açıklamaya yönelik bütün çabalarda gizli olan bu mantığın artan önemi, dilbilimsel anlamda Prometheus’a katılarak simgeleşmiştir. Zeus hem mitolojisinde, hem de doğal olarak astrolojide soyut olan, çoğunlukla mantıkdışı bir yüceltmeyi temsil eder. Prometheus ise logosun anarşisti olarak tam anlamıyla ona karşıttır.
Bugün bile astrolojik literatürlerde yaygın olarak, yaptığı yıkımlara rağmen Zeus’un (Jüpiter) sürekli mantık dışı bir şekilde yüceltildiğini, kötü bir olay vuku bulduğunda, orada apaçık bulunduğu halde haritalarda çoğunlukla esgeçilerek başka pozisyonlar arandığını görürüz. İnanç ve yüceltme.
Yunanlılarda yaygın olarak yapılan meşale yarışları, Prometheus’un dinsel bir kült olarak görüldüğü yer olan Atina’dan (ki Athena burasının koruyucu tanrıçasıdır) yayılmışdır. İnsanlar burada meşale yarışlarıyla, mitosa ve akıldışının yüce yönetimi düşüncesine (Zeus) karşı Prometheus’a bağlılık törenleri düzenleyerek logosa duydukları saygıyı dışavurmaktadır. İnsanların ellerinde tutarak koşturduğu meşaleler, Prometheus’un insana verdiği ateştir. Meşaleyle bugün bilginin simgesi olarak karşılaşılması da tam olarak bu ateştendir.
“Zeus hiç ama hiç umurumda değil benim.
Elindeyken, ne isterse yapsın, assın kessin,
Uzun sürmeyecek çünkü göklerdeki saltanatı!”
Prometheus (Aeschylus MÖ 525-456)
Göründüğü kadarıyla Prometheus, geleceği görerek küçük müdahelelerde bulunarak geleceğe yön veren bir arketipe sahiptir. Ona sadece bilgiyi ve mantık yoluyla dogmalara başkaldırıyı atfetmek yetersiz olur.
Bazı öykülerde Prometheus’un atadam Chiron’la ölümlülüğünü takas ettiği ve böylece ölümsüzlükten kurtulan Chiron’un da ölerek acılarından kurtulabildiği yazar. Halbuki Prometheus’un verebilecek bir ölümlülüğü yoktu, bir titandır, Olimpos tanrılarından çok önce bile o varolmuştu ve zaten ölümsüzdü.
Prometheus’u bir çok mitte Zeus’tan Herkül kurtarmıştır. Yani “güç”. Mantık ve başkaldırının güç (Herkül) kazanması… Nasılının rivayeti çeşitlidir.
Bana daha anlamlı gelen bir başka az bilinen mit ise şöyledir ve yukarıda sembolik olarak değinilen bilginin güç kazanmasıyla kurtuluşu net olarak açıklar:
“Görürsünüz, bir gün gelecek,
Zeus Ne kadar sert de olsa yumuşayacak,
Çünkü girmeye hazırlandığı yatak,
Gücünden, tahtından edip yıkacak onu.”
Prometheus (Aeschylus MÖ 525-456)
Prometheus’un geleceği gördüğünü bilen Zeus, “hangi yatak” olduğunu öğrenmek için Prometheus’u serbest bırakır.
O yatak, Thetis’in yatağıdır. Fakat Athena ve insanoğlunun mantığı hala vardır…
Astroloji Akademisi sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.